Öğretmenlikler İçin 240 Bin Barajı Ne Anlama Geliyor?

Üniversiteye girişte yeni bir baraj sistemi ile ilk 2015 ÖSYS döneminde tanışmıştık. Tıp ve Hukuk programları için sıralama barajı getirilmişti. 2016 Yılında barajların kapsamı Mimarlık ve Mühendislik programları ile genişledi. 2017 Yılından itibaren ise Eğitim Fakülteleri bünyesindeki öğretmenlik anabilim dalları sıralama barajları daha kurumsal bir hal almaya adım adım ilerliyor.

Neden Sıralama Barajı?

Türk Yükseköğretim sisteminde 700’ün üzerinde farklı program ve 200’ün üzerinde Üniversite var. Bu programların bazıları adaylar tarafından daha büyük ilgi görürken bazıları ise daha düşük bir ilgiye mazhar olabiliyor. Üniversiteler arasında da yüksek puanlı devlet üniversiteleri olduğu gibi nispeten düşük puanlı vakıf ve Kıbrıs üniversitelerini de görmek mümkün.

Kontenjanların artması ile birlikte üniversitelere yerleşen adayların başarı profilli arasındaki yelpaze oldukça genişledi. Aynı tür program bir üniversitede çok yüksek puanlı adaylarla kontenjanını doldururken, bir başka üniversitede daha düşük puanlı adaylarca yerleşme tamamlanıyor, hatta boş kontenjanlar kalabiliyor.

İşte YÖK yüksek talep gören programlara sıralama barajı getirerek bu programlara yerleşen aday standartlarının belli bir performansın üstünde olmasını arzu ediyor. Bu standartlarla da programın eğitim niteliğini artırmayı ve nitelikli mezunlar vermeyi amaçlıyor. Doğru bir karar.

Bir akademik meslek alanında elbette puan ve sıralama tek başına nitelik oluşumu için yeterli bir veri değil ama niteliğin artışını sağlamada başvurulacak yöntemlerden biri. Keşke imkan olsa da her programın beklediği ilgi, yetenek ve kişilik özelliklerini de test tekniğinde olduğu gibi kolayca ölçebilsek ve adayları bu psikoteknik testlerden de geçirerek uygun bölümlere yerleştirebilsek.

Eğitim Fakültelerindeki öğretmenlik programları için 240 bin barajı getirildi.

Eğitim fakültelerinde bulunan öğretmenlik programlarının farklı puan türlerinden oluşması aslında farklı baraj sıralar belirlemeyi gerekli kılsa bile, sistemde çokça farklı barajın yer alması bir kavram kargaşasına yol açacağından YÖK’ün tek baraj değeri belirlemesini olumlu bir yaklaşım olarak görüyorum. Belirlenen barajın da Mühendislik barajları ile eşdeğer olması bu kafa karışıklığını en aza indirgiyor.

Puan türlerinde değişikliğe gidildi.

Sistemde baraj belirlenmesinden önemli bir değişiklik ise YGS puan türleri ile ve meslek liseli adayların ek puan alarak girebildikleri 5 öğretmenlik programının LYS’deki puan türlerine taşınması oldu. Bu kapsamda bilgisayar ve öğretim teknolojileri öğretmenliği YGS-1 puan türünden MF-1’e, beden eğitimi ve spor öğretmenliği  YGS-6’dan TM-2’ye, kimya öğretmenliği YGS-2’den MF-3’e, okul öncesi öğretmenliği YGS-5’ten TS-1’e, özel eğitim öğretmenliği programı da YGS-4’ten TS-1 puan türüne dönüştürüldü.

Kimya Öğretmenliği’nin MF-2 yerine MF-3’e alınması olası bir puan türü revizyonunun da olacağına dair ipuçları veriyor.

Yabancı Dil öğretmenlikleri için ayrı bir sıralama barajı olacak mı?

Katılım yoğunluğu belirlenen barajların çok altında olan yabancı dil öğretmenlikleri için YÖK’ten ayrıca bir açıklama yapılmadı. Yabancı dil öğretmenlikleri arasında İngilizce, Fransızca, Almanca, Japonca ve Arapça Öğretmenlikleri yer alıyor. Eğer bu öğretmenlikler için ayrı bir baraj belirlenmemiş ise 240 binlik sıralama barajının bu öğretmenlik dalları için fiziki bir geçerliliğinin olmayacağını söylemek gerekir. Zira yabancı dil alanındaki öğretmenliklere 2016 yılında en son 64 bin 263. sıradaki aday yerleşmişti.

240 binlik baraj senaryosu nasıl bir sonuç doğurur?

Eğer bu baraj geçen yıl uygulamaya konsaydı bölümlerin boşluk oranı ne şekilde olurdu? Hemen bu konuda bir çalışma yaptık.

2016'DA UYGULANSAYDI OLASI BOŞLUK ORANLARI NE OLURDU?
PROGRAM	TÜM Ü.	DEVLET Ü.	VAKIF Ü.	DİĞER
Almanca Öğr.	0,0%	0,0%	-	-
Arapça Öğr.	0,0%	0,0%	0,0%	-
B.Sayar ve Öğr.Teknolojileri Öğr.	3,8%	0,0%	51,0%	66,3%
Biyoloji Öğr.	7,0%	7,0%	-	-
Coğrafya Öğr.	0,7%	0,7%	-	-
Felsefe Grubu Öğr.	0,0%	0,0%	-	-
Fen Bilgisi Öğr.	8,8%	8,4%	-	93,8%
Fizik Öğr.	0,0%	0,0%	-	-
Fransızca Öğr.	0,0%	0,0%	-	-
İlköğretim Matematik Öğr.	0,5%	0,0%	10,2%	13,5%
İngilizce Öğr.	0,0%	0,0%	0,0%	0,0%
Japonca Öğr.	0,0%	0,0%	-	-
Kimya Öğr.	0,0%	0,0%	-	-
Matematik Öğr.	0,0%	0,0%	-	-
Okul Öncesi Öğr.	12,2%	0,0%	53,7%	85,9%
Öğretmenlik Programları	11,1%	-	11,1%	-
Özel Eğitim Öğr.	5,6%	0,0%	9,8%	23,7%
Reh. ve Psikolojik Danışmanlık	10,8%	0,0%	28,3%	53,2%
Sınıf Öğr.	4,2%	0,0%	29,2%	67,4%
Sosyal Bilgiler Öğr.	1,0%	0,0%	-	59,7%
Tarih Öğr.	0,0%	0,0%	-	-
Türk Dili ve Edebiyatı Öğr.	0,0%	0,0%	-	-
Türkçe Öğr.	4,7%	0,0%	17,2%	56,7%
TOPLAMLAR	5,5%	1,0%	22,9%	52,2%

Tablodan da görüldüğü üzere %5,5’lik bir kontenjanın boş kaldığı anlaşılıyor. Bu baraj 2016 yılında uygulansaydı toplamda 46 bin 726 kontenjanın olduğu 2016 yılındaki öğretmenlik programlarının 2 bin 579’unun dolmayacağı anlaşılıyor. Bunun 386’sının devlet üniversitelerinde, 839’nun vakıf üniversitelerinde ve bin 354’nün de diğer üniversitelerde olacağını söyleyebilirdik.

Açık uçlu sorularla ilk kez mi tanışılacak?

Basın açıklamasında baraj sıralar ve puan türü değişiklikleri ile birlikte 2017 LYS’de az sayıda açık uçlu soru sorulacağından da söz edildi. Bu yenilik yıllardan beri konuşulmasına rağmen bu sınavlara katılan aday yoğunluğunun yüksek olması nedeniyle uygulamaya hiç geçilmemişti. Bu yıl planlanan uygulamanın da bir ön uygulama olacağını ve az sayıda sorudan oluşacağını tahmin ediyoruz. Bunun hangi yöntemle ve nasıl yapılacağı konusunda çok net bir bilgi verilmedi. Daha net bilgiyi Ocak ayında yayınlanacak ÖSYS kılavuzunda görmeyi umuyoruz.

Açık uçlu sorulardan oluşan sınavların uygulamasının kolay ama değerlendirmesinin zor olacağı düşünüldüğünde nispeten katılım yoğunluğu düşük olan LYS’lerde uygulamaya geçilebileceği kanaatindeyim.

Sistemde başka değişiklikler olabilir mi?

Sistemdeki değişikliklerin bu açıklananlarla sınırlı olmayacağı başka değişikliklerin de gelebileceği kanaatindeyim. Sınavsız geçişin kaldırılıp önlisans programlarına YGS ile girmek ve lisans programları için ek puan uygulamasından vazgeçmek bunlardan bir kaçı olacak. Ayrıca puan türlerine yönelik revizyonları ve baraj puanlara ilişkin olası değişiklikleri de bekleyebiliriz.

Olası tüm değişiklikleri görmek için yine 2017 ÖSYS kılavuzunun yayınlanmasını beklemek ve kılavuz yayınlandıktan sonra değişikliklere ilişkin analizler yapmanın sınava hazırlanan aday öğrencilerin motivasyonunu diri tutmak açısından önemli olduğunu düşünüyorum.